Mantelzorg en werk: tips voor leidinggevenden

Nieuwsbericht | 31-08-2023 | 09:53

Het is van belang om te begrijpen wat mantelzorg inhoudt, de signalen van overbelasting te herkennen en mee te denken in oplossingen.

Begrijpen

Om werkelijk te begrijpen waar het over gaat, moet je weten dat mantelzorgers hun werkgevers en collega’s vaak niet willen lastigvallen met problemen thuis. Ze proberen dan ook zelf voor oplossingen te zorgen. Als leidinggevende ben je er meestal niet van op de hoogte dat medewerkers thuis mantelzorgtaken verrichten. Zo’n 75% van de mantelzorgers praat er pas over als ze werk- en zorgtaken niet meer kunnen combineren.

Door het vaak langdurig en intensief combineren van werk- en mantelzorgtaken ontstaan problemen in de werk- en/of privé balans. Er is namelijk onvoldoende tijd voor herstel van de inspanning. Een medewerker met mantelzorgtaken staat constant ‘aan’ en staat het merendeel van zijn tijd in dienst van iemand anders. Zorgen voor zichzelf, rust en ontspanning worden dan overgeslagen, maar zijn wel van wezenlijk belang voor optimaal welzijn en functioneren.

Herkennen

Aandacht en begrip voor de combinatie van werk en mantelzorg door leidinggevenden zorgt ervoor dat medewerkers makkelijker vertellen over hun privé situatie. Zo kunnen signalen van dreigende overbelasting in een vroeg stadium worden herkend. Denk aan: hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouders of rug, vermoeidheid, duizeligheid, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, snel geëmotioneerd, piekeren, slaapproblemen en schaamte- en schuldgevoelens. Tevens mag er een belletje gaan rinkelen als de zorgvrager verder weg woont en er daardoor sprake is van reistijd.

Op het werk laten mantelzorgers ook vaak ander gedrag zien. Zo lijken ze soms minder gemotiveerd, melden ze zich regelmatig ziek, komen ze vaker te laat, krijgen ze het werk niet af of maken ze meer fouten. Verder slaan mantelzorgers regelmatig de lunch over om bijvoorbeeld te telefoneren in de pauze. Ze nemen vaak een enkele dag vrij, in plaats van een aaneengesloten periode. Daarmee zetten ze vakantiedagen in voor zorgtaken.

Toch zijn deze signalen en gedragsveranderingen vaak lastig zichtbaar. Ze sluipen erin en het komt voor onder alle leeftijdscategorieën. Dus je kunt het simpelweg alleen herkennen als je een goede relatie hebt met je medewerker en dit onderwerp ook zelf ter sprake brengt.

Oplossen

1. Ken je medewerker

Als je in gesprek gaat met je medewerker vraag dan vooral naar de thuissituatie. Is er sprake van mantelzorg? Zorg jij voor een naaste? En hoe staat het met jouw werkprivébalans?

Spreek uit dat jij als leidinggevende het belangrijk vindt dat medewerkers werk- en zorgtaken kunnen combineren. Met dat als uitgangspunt bespreek je samen hoe de mantelzorgtaken zo goed mogelijk gecombineerd kunnen worden met het werk. Voor nu en in de toekomst. Luister daarbij goed naar elkaar, zonder te oordelen of direct met oplossingen te komen.

2. Langetermijnvisie

Het is belangrijk om er rekening mee te houden dat het gaat om langetermijnoplossingen, omdat mantelzorgtaken soms vele jaren kunnen duren. Het is van belang om in gesprek te blijven. Zowel leidinggevenden als medewerkers kunnen hiertoe het initiatief nemen. Een langdurige oplossing vraagt om maatwerk, flexibel werken en aandacht en begrip van de leidinggevende. Daarnaast is openheid van de medewerker ook belangrijk.

3. Beleid

Het is handig om je als leidinggevende te verdiepen in de mogelijkheden die jouw organisatie biedt. Welke wettelijke regelingen zijn er en onder welke voorwaarden kunnen deze worden ingezet. Maar ook welke bedrijfsspecifieke regelingen zijn er. En welke maatwerkoplossingen kun je bieden?

Meer informatie
Er zijn in Nederland meerdere bureaus die je hierbij kunnen ondersteunen. Wij geven hier geen voorkeur aan. Meer informatie vind je op het internet.  

Contact Je kunt zelf rechtstreeks contact zoeken met de bedrijfsmaatschappelijk werker, die werkzaam is voor jouw organisatieonderdeel. Deze informatie staat op de pagina op Rijksportaal onder Bedrijfsmaatschappelijk werk. Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met het Bedrijfsmaatschappelijk loket (werkdagen van 09.00 – 17.00 uur via 088 371 37 10).