Bedrijfsmaatschappelijk werk: spin in het web
In juni werden 3 bedrijfsmaatschappelijk werkers van O&P Rijk | Bedrijfszorg geïnterviewd voor een artikel in het Vakblad Sociaal Werk. Speciaal voor O&P Rijk vind je hieronder een samenvatting van dit artikel, en het volledige artikel als pdf.
De afgelopen 140 jaar maakte het bedrijfsmaatschappelijk werk een enorme ontwikkeling door. In 1883 begon Marie Kruseman als eerste bedrijfsmaatschappelijk werker, met een takenpakket van boekhouding tot personeelsblad. Gaandeweg kreeg het vak een duidelijkere focus. Toch ziet bedrijfsmaatschappelijk werker Manon Gonzalez-Weijer een overeenkomst met haar voorganger: 'Je wilt een centrale plek hebben in de organisatie waar je werkt, dat iedereen je kan vinden.'
Experts in psychosociale arbeidsbelasting
Bedrijfsmaatschappelijk werkers (BMW'ers) zijn binnen een organisatie de experts in psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Bij psychosociale problemen, zoals een verstoorde werk-privébalans, bieden ze hulp en begeleiding aan medewerkers of teams. Ze voeren behandelgesprekken of verwijzen door. Ook helpen ze medewerkers om zelf het gesprek aan te gaan met hun manager.
Tegelijk adviseren BMW'ers managers en bedrijven over de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Ze treden preventief op, samen met de werkgever, om klachten door PSA voor te zijn. Dat doen ze niet alleen, maar samen met verschillende disciplines, zoals bedrijfsartsen, reïntegratieadviseurs en arbeids- en organisatiedeskundigen. Zo kunnen medewerkers veilig, gezond en met plezier werken.
Voordat de situatie escaleert
3 van de bedrijfsmaatschappelijk werkers die voor de Rijksoverheid werken zijn Manon Gonzalez-Weijer, Jacco van Schie en Bianca Hesse. In hun werk hebben ze te maken met mensen in allerlei situaties, met verschillende hulpvragen. Jacco omschrijft ze als 'mensen die om welke reden dan ook dreigen vast te lopen in hun werk'. Dat kan door een vervelende situatie op de werkvloer zijn, maar ook door niet-werkgerelateerde stressfactoren. Idealiter zijn BMW'ers zoals Jacco ingezet voordat de situatie escaleert. 'Het liefst wil je dat de leidinggevende écht contact heeft met de medewerker, zodat die het tijdig signaleert.'
Meerzijdige partijdigheid
'Voor de medewerker ben je een hulpverlener. Voor de leidinggevende of HR-medewerker ben je adviseur. Als bedrijfsmaatschappelijk werker breng je die twee werelden samen', zegt Bianca. Een cruciaal aspect daaraan is meerzijdige partijdigheid. 'Ik ben partijdig voor de medewerker én voor de organisatie. Als iemand zegt: "Ik zit niet meer lekker in m'n vel", dan kijk ik wat er nodig is voor de een én voor de ander. Ik hoop dat wat ik doe voor de medewerker, ook nuttig is voor de organisatie, en andersom.'
'Je moet echt in de haarvaten van de organisatie duiken', meent Jacco. Dat is niet alleen nodig om de leidinggevende goed te adviseren. Het is essentieel om te begrijpen waar specifieke vormen van stress bij medewerkers vandaan komen. 'Als BMW'ers zoeken we naar de beste weg voor gedragsverandering', zegt Manon. 'Daarvoor kijken we bijvoorbeeld naar de onderlinge relaties en patronen, we bekijken het systemisch. We willen daarin een spiegel zijn voor de leidinggevende.'
Empoweren van medewerker
Voor de medewerkers met wie de BMW'ers werken, is een gezonde werksfeer natuurlijk het ideaalbeeld. Maar daar is ook hun eigen inzet voor nodig, te beginnen met het samen formuleren van de hulpvraag. 'Je komt bij ons omdat je iets wilt leren', legt Bianca uit. 'Iets gaat nu niet zoals je het zou willen. Hoe kom je dan naar de situatie die je wel wilt?'
'Wij geven advies en begeleiden diegene naar de gewenste situatie', aldus Bianca. Daarin verschillen BMW'ers van bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon of een verzuimcoördinator. Ze bieden meer dan een luisterend oor: ze empoweren medewerkers door gerichte en praktische hulpverlening aan te bieden.
Manon haalt een voorbeeld aan dat ze in het sociaal werk voorbij hoort komen. 'Als je naar een gezin gaat, ga je niet zelf koken. Je maakt samen een boodschappenlijstje en vraagt waarom ze bepaalde dingen nodig hebben. De volgende keer dat je bij dat gezin komt, hoop je dat ze zelf al boodschappen hebben gedaan.'
Goed voor medewerker en organisatie
Kortom, de bedrijfsmaatschappelijk werker werkt op meerdere niveaus. Terwijl die samen met de medewerker de hulpvraag beantwoordt, geeft die ook advies over de teamcultuur. Op deze manier is de bedrijfsmaatschappelijk werker de spin in het web als het gaat om psychosociale arbeidsbelasting. Daarvan profiteert iedereen. En precies dát is de waarde van het vak.
Lees verder in Vakblad Sociaal Werk #3 2024: Bedrijfsmaatschappelijk werk. Spin in het web