Zeven prangende vragen aan regeringscommissaris Mariëtte Hamer

Nieuwsbericht | 26-07-2022 | 08:00

1. Wat was het eerste dat in je opkwam toen je voor deze functie gevraagd werd. Hoe zie je de invulling van deze functie voor je, het is een heel andere tak van sport dan je gewend bent?

'Ik vond het een hele mooie opdracht en een grote uitdaging. 
Ik wil als regeringscommissaris partijen verbinden, veel met mensen spreken, ervaringsverhalen horen. Daarbij ga ik dwars door de Rijksoverheid heen, maar kom ik ook met allerlei organisaties in contact die actief zijn in de aanpak. 
Het werk is zeker anders dan bij de SER, maar er zijn ook raakvlakken: Zo zet ik mij bijvoorbeeld al jaren in, ook als Kamerlid al, voor meer diversiteit en meer vrouwen in topfuncties. Dat blijkt ook te werken om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan. Vrouwen gedragen zich minder snel grensoverschrijdend en ze kunnen zorgen voor een ander perspectief aan de bestuurstafel en het doorbreken van een bepaalde cultuur. Dus met het bepleiten van meer diversiteit ga ik zeker door! Bij de SER waren we overigens ook bezig met een veilige werkomgeving en ik ben al vanaf mijn studietijd bezig met dit onderwerp.'

2. Je opdracht gaat specifiek over seksueel grensoverschrijdend gedrag. De grens tussen ongewenst gedrag en seksueel ongewenst gedrag kan best vaag zijn. Hoe kijk je daar zelf tegenaan?

'De kern is natuurlijk dat we elkaars grenzen respecteren. En als dat niet zo is dat je daar dan iets van kunt zeggen, dat er iets tegen gebeurt, dat je het kunt melden en die melding ook serieus genomen wordt. En ook dat omstanders er iets van zeggen. Als we het over zwaardere vormen hebben, aanranding of verkrachting hoort vervolging natuurlijk. Je moet weten dat je gesteund wordt en dat je ergens terecht kunt.'

3. Het Kennispunt Integriteit geeft trainingen en workshops over integriteit binnen de Rijksoverheid. In de workshop ‘In dialoog over ongewenst gedrag’ komen naast seksueel ongewenst gedrag ook andere vormen grensoverschrijdend gedrag aan de orde zoals discriminatie, pesten en ongewenste omgangsvormen. Worden deze vormen van grensoverschrijdend gedrag ook meegenomen in het plan van aanpak waar door jou uitvoering aan gegeven wordt?

'In mijn functietitel gaat het over seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar ik ben zeker niet blind voor het feit dat dit vaak vooraf wordt gegaan door andere vormen van grensoverschrijdend gedrag. Ik hoop daarom dat de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat zorgen voor een werkomgeving waarin mensen zich fijn voelen. En in een cultuur waar dat het geval is kan ook geen sprake zijn van pesten, discriminatie en andere vormen van grensoverschrijding.'

4. De eerste 100 dagen als regeringscommissaris zitten erop. Wat zijn je eerste ervaringen?

'Ik ben overspoeld met berichten van mensen die me iets willen vertellen over hun ervaringen of die willen meehelpen. Allereerst is me opgevallen dat er nog veel moet gebeuren. Bij alle onderwerpen waar we ons in verdiepen moet er nog een schepje bovenop. Bijvoorbeeld onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen bedrijven, blijkt in de praktijk erg ingewikkeld. Ik ben positief verrast door alle mooie initiatieven die er zijn, zoals theatervoorstellingen of originele manieren om het gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag op gang te helpen.'

5. Het Kennispunt Integriteit draagt bij aan het realiseren van een veilige werkomgeving. Wat zijn volgens jou de kenmerken van een veilige werkomgeving?

'In een veilige werkomgeving kun je je uitspreken: ongeacht wie je bent en ongeacht over wie het gaat of tegen wie je het hebt. Er zijn vertrouwenspersonen die onafhankelijk zijn, die opgeleid en goed vindbaar zijn en bestuurders agenderen het onderwerp actief. En met meldingen wordt iets gedaan. Er is een open cultuur met ruimte voor diversiteit.'

6. Leidinggevenden hebben een voorbeeldfunctie zeker op het gebied van integer gedrag. Wat verwacht jij in dit opzicht van hen?

'Dat ze open staan voor een afwijkende mening en blijk geven van een goede omgang met signalen en meldingen. Niet er alleen maar zijn als het mis gaat, dat is niet genoeg: ze moeten ook actief het gesprek aangaan, bijvoorbeeld binnen een team. Hoe willen we met elkaar omgaan? Wat vinden we oké en wat vinden we niet oké? Leidinggevenden moeten het onderwerp proactief op de agenda zetten. Daardoor krijgen medewerkers vertrouwen. Combineer het bij voorkeur ook aan het werken gericht op diversiteit en inclusie.'

7. Wat wil je onze lezers verder nog meegeven?

'De gesprekken over dit onderwerp zijn niet altijd makkelijk. Je kunt erachter komen dat je het minder met elkaar eens bent dan je vooraf dacht. Je kunt erachter komen dat je collega’s zich niet zo veilig voelen als jij. Je kunt te horen krijgen dat wat jij doet niet oké is. Dat zijn geen makkelijke gesprekken, maar ze zijn wel nodig. En niet alleen op de werkvloer, maar ook in de voetbalkantine en aan de keukentafel. We moeten het samen doen!'

Meer informatie

Heb je naar aanleiding van dit interview vragen over integriteit? Mail dan met het Kennispunt Integriteit via kennispuntintegriteit@rijksoverheid.nl

Heb jij binnen jouw organisatie behoefte aan ondersteuning om het gesprek over ongewenst gedrag aan te gaan? Dan is de workshop 'In dialoog' wellicht iets voor je. Een adviseur van het Kennispunt Integriteit begeleidt het gesprek waarbij je eigen casuïstiek en dilemmavragen kunt inbrengen. Kijk hier voor meer informatie.