Hoe ga je om met verschillende religies in een team?

Nieuwsbericht | 11-05-2023 | 13:25

Vrijheid van religie

In Nederland zijn er alleen collectieve vrije dagen op christelijke feestdagen zoals Kerstmis, Pasen of Pinksteren. Maar werknemers met een andere religie hebben die mogelijkheid niet. Denk bijvoorbeeld aan het Suikerfeest voor de moslims of Mahashivratri voor de hindoestanen. Als een religieuze dag valt op een werkdag, kunnen werknemers ervoor kiezen om een vrije dag op te nemen. Sinds vorig jaar is het Rijk gestart met een aantal pilots om van christelijke en andere religieuze feestdagen te ruilen, dit geeft meer keuzevrijheid en dat is een goede ontwikkeling.

Toon begrip

Wanneer je als leidinggevende interesse en begrip toont voor andermans religie, zul je merken dat je daar vaak verbondenheid voor terugkrijgt. Het draagt bij aan wederzijds respect, erkenning en draagvlak en daarmee een goede, inclusieve, werksfeer in het team. Derya Yula is senior Diversiteit & Inclusie (D&I) adviseur bij O&P Rijk (BZK) en deelt enkele tips:

• Respecteer dat mensen anders zijn en heb oog voor iedereen in het team.
• Toon interesse en schroom niet om vragen te stellen. Dit helpt om meer kennis op te doen over de levensbeschouwing van je collega’s.
• Houd rekening met religieuze feestdagen bij het plannen van teamuitjes, borrels of beoordelingsgesprekken.
• Faciliteer stilteruimtes voor bidden en mediteren op het werk en spreek met elkaar de kaders af.
• Ga met elkaar in gesprek: vraag je collega waar zijn of haar behoeften liggen.
• Maak het thema zingeving bespreekbaar op de werkvloer tijdens P-gesprekken, teamdagen of een onderzoek naar medewerkerstevredenheid.

Ga met elkaar in gesprek

Onlangs is de ramadan afgesloten, een maand lang vasten voor moslims. Voor veel moslims is dit een maand van bezinning, compassie en saamhorigheid. Dit zorgt bij veel mensen voor extra positiviteit, energie en kracht. Tegelijkertijd waarschuwt Derya voor de gebroken nachten: ‘In de ramadan sta je ’s ochtends vroeg voor zonsopkomst op voor het ontbijt (de suhoor) en verbreek je het vasten pas laat in de avond bij zonsondergang. Hierdoor zijn de nachten kort. Het is niet voor alle collega´s mogelijk om een maand lang vrij te nemen, dus zijn ze gewoon op het werk aanwezig. Bedenk dat deze korte nachten kunnen leiden tot vermoeidheid of een minder goede concentratie. Een inclusieve werkomgeving vraagt om daar rekening mee te houden. Een simpele vraag als: “Hoe gaat het met je, kan ik iets voor je betekenen?” kan al het verschil maken. Ga dus vooral het gesprek aan, leidinggevenden kunnen hierin het goede voorbeeld geven aan de rest van het team.’

‘Je religie vormt een deel van je identiteit en bepaalt wie jij bent en waar je voor staat. Ik ben zelf islamitisch en veel van mijn doen en laten is gebaseerd op (islamitische) waarden zoals vredelievendheid en respect. Deze waarden hebben invloed op hoe ik met mijn collega’s om ga. Religie speelt dus een belangrijke rol in mijn leven. Aan werknemers adviseer ik om het zelf proactief bespreekbaar te maken bij je manager en collega’s. Verwacht niet alleen van de ander begrip en de eerste stap. Durf zelf ook de eerste stap te zetten en het gesprek aan te gaan. Vaak is een leidinggevende zich niet bewust van religieuze wensen en behoeften, maar met een goed gesprek kom je een heel eind’, vult Derya aan.

Religie in Nederland

Hoewel de religieuze diversiteit, volgens het Sociaal Cultureel Planbureau, zal toenemen in ons land, neemt de religieuze betrokkenheid af. Uit het onderzoek blijkt dat het aantal Nederlanders dat zich tot een godsdienst of levensbeschouwelijke groepering rekent, al decennia afneemt¹. ‘Nederland is een van de meest seculiere landen van de wereld. Atheïsten en agnosten vormen inmiddels een meerderheid onder de bevolking. Daarmee is de voor de meeste mensen de zoektocht naar zingeving en zelfverwezenlijking een individuele zaak. Daarentegen is Nederland een van de meest religieus diverse landen ter wereld. Dat wil zeggen dat inwoners niet alleen christen zijn en zich tot de uitgevraagde kerken rekenen, maar een grote diversiteit aan geloofsgroepen zijn, zoals bijvoorbeeld moslims, hindoes, humanisten, apostolischen, spiritualisten en remonstranten. Dit zal je ongetwijfeld ook merken op de werkvloer. Wat betekent dit eigenlijk voor het belijden van je geloof en het uitoefenen van je functie? Meestal wordt daar op het werk niet over gespraat. Toch bepaalt je godsdienst of levensovertuiging deels hoe je denkt en doet. Het SCP adviseert dan ook om in te zetten op wederzijds begrip, acceptatie en het bevorderen van een samenleving waarin iedereen volwaardig mee kan doen. Het is goed om hierbij stil te staan en des te meer van belang dat leidinggevenden optreden tegen discriminatie of een onveilig sociaal klimaat’, aldus Derya.

Bronnen:
(1) Onderzoek ‘Buiten Kerk en Moskee’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (2022).
(2) Onderzoek ‘Global Religious Diversity’ van het Pew Research Center (2014).

O&P Rijk | Team Diversiteit & Inclusie ondersteunt het Rijk met verschillende diensten om diversiteit en inclusief denken en handelen op de werkvloer te bevorderen. Wil je advies en informatie of heb je interesse in een college of training voor je afdeling? Zo geven wij trainingen Inclusief Werven & Selecteren waarin je leert omgaan met je onbewuste vooroordelen en op inclusieve wijze de beste nieuwe collega vindt voor je team. Neem contact met ons op via D&I@rijksoverheid.nl. Blijf op de hoogte van onze activiteiten via onze website en onze nieuwsbrief.