De knoppen van verzuim zijn bekend, maar waarom draaien we er dan niet aan?

Weblogbericht | 03-04-2024 | O&P Rijk | Bedrijfszorg

Manon Lodeweges, Arbeids- en Organisatiedeskundige bij O&P Rijk | Bedrijfszorg, kreeg vanuit het Interdepartementaal Platform Gezond Werken de opdracht om te onderzoeken waar het probleem ligt. “Mijn doel was vooral om de organisaties te prikkelen en mensen met elkaar het gesprek te laten voeren over het verzuimbeleid.” In ‘Waarom draaien we niet aan de knoppen?’ is er dan ook gekeken naar werk- en privébalans, de werkdruk, een eventuele mismatch en arbeidsconflict: allemaal werkgerelateerde zaken die tot verzuim kunnen leiden. En wat doe je als manager om verzuim vooral zoveel mogelijk te voorkomen. De verhouding manager-medewerker blijkt eens te meer hierin heel belangrijk. Manon geeft daarbij aan: “Opereer niet als het al te laat is, maar monitor continu de situatie. Door met elkaar te blijven praten over de werksituatie en hoe het met iemand gaat, blijf je beter op de hoogte van de hele situatie. Niet alleen de manager speelt hierin een rol, ook de medewerker kan signalen afgeven als het even niet lekker loopt.”

Wat zijn de belemmeringen en waar lopen organisaties tegenaan?

Manon: “We zien belemmeringen op 3 verschillende niveaus: bestuurlijk, tactisch en operationeel. Op bestuurlijk niveau ligt het probleem vaak aan het feit dat het bestuur letterlijk te ver van de werkvloer afstaat en daardoor het verzuim meer ziet in termen van cijfers dan van mensen.
Op tactisch niveau wordt preventie, om juist verzuim tijdig te voorkomen, te smal ingezet. Vragen als ‘Hebben we ons werk wel slim georganiseerd’, ‘Hoe gaat het met iedereen’ en ‘Is de werkdruk nog wel goed te handelen?’ worden vaak niet of te laat gesteld.

Op operationeel niveau zie je dat zowel managers als medewerkers in veel situaties afwachtend blijven. De manager is bang om een fout te maken in de verzuimbegeleiding en andersom denkt de medewerker van ‘Ik ben toch ziek en daarom wacht ik maar af’.

Het advies is om elkaar wat beter in de gaten te houden. Signaleer je iets bij jezelf of misschien wel bij een collega? Valt je iets op? Maak dit dan bespreekbaar, ook al is dit soms lastig.”

Verzuim en arbeidsmarktkrapte

Het onderzoek ‘Waarom draaien we niet aan de knoppen’ wordt goed ontvangen binnen verschillende rijksorganisaties. Manon geeft aan dat het ook een eyeopener moet worden voor bijvoorbeeld de arbeidskrapte binnen de Rijksoverheid: “Ik wilde met het onderzoek mensen binnen de organisaties bewust maken van de gevolgen van verzuim voor de organisatie. We hebben bij de Rijksoverheid te maken met arbeidsmarktkrapte. De link met verzuim wordt daarbij niet direct gelegd. In de waan van de dag wordt er niet bij stilgestaan. Is er sprake van tekort aan beschikbare medewerkers? Dan wordt er actief geworven, maar niet gekeken naar de oorzaak van het daadwerkelijke probleem. Op bestuurlijk niveau is men vaak niet onder de indruk van verzuimcijfers. Probeer dan op een andere manier in gesprek te gaan. Laat zien dat verzuim juist één van de oorzaken is van de personeelskrapte.”

Het onderzoek toont aan dat we tijd en aandacht aan elkaar moeten besteden op de werkvloer. Niet alleen de inhoud van het werk is belangrijk, maar ook het menselijke aspect. Durf vragen te stellen als: ‘Hoe gaat het echt met je?’ Als manager helpt het als je je medewerkers kent en weet wat er speelt. Het kost tijd om hierin te investeren, maar het levert ook daadwerkelijk tijd op. De kans is nu eenmaal kleiner dat medewerkers bij goede begeleiding uitvallen.

Daarnaast laat Manon in haar onderzoek zien dat verzuim nog vaak niet wordt gezien als een van de oorzaken van de arbeidsmarktkrapte. Door met elkaar daarover in gesprek te gaan pak je het probleem bij de kern aan.