Rol van preventiemedewerkers in rijksorganisaties vaak belangrijker dan gedacht

Weblogbericht | 03-04-2024 | O&P Rijk | Bedrijfszorg

Als werkgever heb je een zorgplicht voor de veiligheid en gezondheid van medewerkers in de werkomgeving. Alle Rijksorganisaties hebben dit ook. “Een Risico-inventarisatie & Evaluatie (RI&E) speelt daarin een belangrijke rol, omdat daarin wordt vastgelegd wat de veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor medewerkers zijn en hoe deze beheerst kunnen worden binnen een organisatie. Een preventiemedewerker helpt de werkgever bij het opstellen van zo’n RI&E. Dit zijn medewerkers die de werkgever aanwijst als interne deskundige op het gebied van veiligheid en gezondheid. De ondernemingsraad moet instemmen met de benoeming van de persoon en de positie van de preventiemedewerker”, geeft Susanne aan. De zorg voor goede arbeidsomstandigheden is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering.

Wat zegt het onderzoek?

Het onderzoek ‘Evaluatie wijzigingen Arbowet (2017) en preventiestructuur’ laat zien dat organisaties betrokken zijn bij de arbodienstverlening en zich verantwoordelijk voelen voor een goede preventiestructuur. “Er is meer aandacht voor preventie. In het basiscontract zijn de minimumeisen vanuit de gewijzigde Arbowet opgenomen en is bijvoorbeeld de samenwerking tussen preventiemedewerker, bedrijfsarts en de OR over het algemeen georganiseerd. Op departementaal niveau zijn er strategische preventiemedewerkers en is er inzicht in de preventiestructuur”, aldus Susanne.

Waar houdt een preventiemedewerker zich mee bezig en wat zijn hiervoor de afspraken? En waar de uitdagingen liggen? Dit verschilt per ministerie. Logisch, want een Ministerie van Justitie heeft andere aandachtsgebieden dan het ministerie van Algemene Zaken op het gebied van veiligheid en gezondheid. Dit komt met name omdat de werkomstandigheden verschillen en de ene organisatie is een stuk complexer en groter dan de andere. Susanne geeft aan in haar onderzoek dat het hebben van een preventiestructuur niet direct wil zeggen dat het in de praktijk ook altijd werkt. “Preventie zit nog niet in de haarvaten van de organisatie. De uitdaging is om de preventiestructuur zo in te richten dat de zorg voor goede arbeidsomstandigheden onderdeel is van de dagelijkse bedrijfsvoering.”

Waar liggen de uitdagingen?

Door de beperkte capaciteit aan bedrijfsartsen en de grote vraag naar spreekuren is er bijvoorbeeld onvoldoende tijd om de werkvloer te bezoeken of de bestuurder te adviseren over preventieve maatregelen. En als een preventiemedewerker onvoldoende capaciteit en deskundigheid heeft of wegvalt, beïnvloedt dit de uitvoering van de wettelijke taken. Zoals het zorgvuldig in kaart brengen van de risico’s, wat daarbij aan maatregelen komt kijken en het daadwerkelijk uitvoeren hiervan. Susanne:  “Niet overal wordt goed gekeken naar wat er precies nodig is op het gebied van preventie en ook wordt die urgentie niet overal gevoeld. Er wordt vaak geleund op de bedrijfsvoering en een preventiemedewerker. Andere stakeholders hebben ook een belangrijke rol in de zorg voor goed, gezond en veilig werk. Denk aan het bestuur en het lijnmanagement. Wat is de rol van de werkgever, OR, bedrijfsarts en preventiemedewerker? Dit is vaak niet helder waardoor de onafhankelijke positie van de preventiemedewerker en het kunnen fungeren als gesprekspartner van zowel de bestuurder als ondernemingsraad in gedrang komt.” Zo is bijvoorbeeld de eigendom van de RI&E vaak niet goed belegd in de organisatie, bijvoorbeeld omdat een externe partij deze uitvoert. Daardoor voelt niemand zich hiervoor verantwoordelijk binnen de organisatie. De aandacht voor de RI&E krijgt en daarmee ook de zorg voor goede arbeidsomstandigheden geen dynamisch karakter.

Maar hoe organiseer je dit op bestuurlijk niveau? En hoe kun je dit goed borgen? Het is onmogelijk om een blauwdruk te maken voor het hele Rijk. Denk vooral na hoe dit wel kan werken voor jouw organisatie. Susanne geeft daarbij nog een laatste advies: “Kijk ook eens bij andere departementen of onderdelen hoe zij hiermee omgaan en vraag eens arbokerndeskundige om advies.”