Weblogbericht | 30-11-2023 | O&P Rijk | Advocaten en Adviseurs Arbeidsrecht

Wordt het straks allemaal beter?

Joop: Het eerlijke antwoord is dat het afhangt van de rendementen. De rendementen klotsten in de afgelopen jaren tegen de plinten op. Het vermogen van ABP is in een jaar of tien gestegen van 350 naar 500 miljard euro. Maar tot twee jaar geleden is daar niets van gebruikt om de pensioenaanspraken te verhogen (indexeren). In het huidige stelsel is de marktrente bepalend en omdat die tot 2 jaar geleden zo’n beetje rond de nul was, moest er steeds meer in kas worden gehouden als buffer. Inmiddels geldt dat als een pensioenfonds overstapt naar het nieuwe pensioenstelsel de regels om te mogen indexeren versoepeld zijn. Dat kon de afgelopen 2 jaar ook zonder probleem doordat er hoge rendementen waren behaald.  

De afgelopen jaren groeide dan ook het idee dat we moesten afstappen van het aanhouden van hoge buffers als gevolg van lage markrente en dat als er voldoende rendement wordt behaald, de pensioenaanspraken en -uitkeringen makkelijker zouden kunnen worden verhoogd.  
Op lange termijn blijkt dat er gemiddeld voldoende rendement wordt behaald om de pensioenen koopkrachtig te houden, Maar juist nu zien we dat de rendementen niet meer van dat niveau zijn zoals de afgelopen jaren. Het is de komende jaren puzzelen: wat doen we met de premies en indexatie? Houden we wel genoeg in kas om straks soepel te kunnen overstappen naar het nieuwe stelsel. Dat is ook een discussie die zich afspeelt tussen de generaties, simpel gezegd een gepensioneerde ziet de pensioenuitkering graag stijgen, jongeren willen zekerheid dat er straks voor hen ook nog een goed pensioen is.  

Enige voorzichtigheid is geboden want hoe we er voorstaan bij de overgang naar het nieuwe stelsel op 1 januari 2027 is niet met zekerheid te voorspellen. Ook hier moet evenwichtige belangenafweging plaatsvinden.    
Dat zijn wel zaken waar het bestuur, de pensioenkamer en het verantwoordingsorgaan die hierover moet adviseren, verantwoord mee moeten omgaan. Na 30 november wordt duidelijk wat er met de premie en indexatie voor 2024 gebeurt. 

We horen de namen van een heleboel spelers. Wat doen die precies?

Joop: "In de Pensioenkamer zitten de sociale partners (werkgevers en werknemers). Zij voeren gesprekken met het bestuur van ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds) en met de pensioenuitvoerder (APG), het ministerie van SZW, en met de pensioenfederatie. Er wordt door en met heel veel partijen gesproken, zodat de grote pensioenfondsen waaronder ABP in grote lijnen hetzelfde gaan doen.

Voor ABP zal er een nieuw pensioenreglement gaan gelden bij de overgang naar het nieuwe stelsel. Het bestuur van ABP geeft vervolgens aan op welke manier zij dat gaat uitvoeren. En dat alles binnen de wettelijke kaders en de richtlijnen van de Nederlandse Bank en AFM. 
Het verantwoordingsorgaan (VO) van ABP heeft op verschillende momenten in het hele traject adviesrecht. Het VO bestaat uit leden die door de werkgevers zijn benoemd en uit leden die gekozen zijn (door gepensioneerden en door actieve deelnemers). Je kunt het zien als een soort medezeggenschapsraad. 

Het verantwoordingsorgaan bestaat uit verschillende fracties. De werkgeversfractie, fracties namens de vakbonden, ouderenbonden en de groep voor onafhankelijk pensioentoezicht. Een voorgenomen besluit van het bestuur van ABP wordt in eerste instantie besproken in het verantwoordingsorgaan eigen kring. Afhankelijk van de aard van het besluit gaat het volgens naar één van de commissies (financiën, algemeen, beleggen en communicatie). Alle fracties zijn vertegenwoordigd in de commissies en de commissies geven bij het VO aan hoe het advies eruit zou kunnen zien".

We kunnen rustig stellen dat er niet over één nacht ijs gegaan wordt, als er een besluit genomen wordt. 

Terug naar ons interview. Waar zijn jullie op dit moment mee bezig?

Joop: "Er lopen nu twee grote adviesaanvragen. De eerste is advies op het aanpassen van de klachtenregeling. De wet zegt dat er op 1 januari 2024 een onafhankelijke geschillencommissie moet zijn die gaat over geschillen over pensioenen. Dat betekent dat de interne klachtafhandeling die nu nog 30 weken duurt wordt, teruggaat naar 12 weken. En dat betekent behoorlijk wat voor de interne werkorganisatie.
En de tweede adviesaanvraag gaat over de premie- indexatienota. ABP wil dit beleid vastzetten tot het moment van invaren op 1 januari 2027. Anders moeten we dat beleid de komende jaren steeds opnieuw vaststellen. Als VO vragen we ons af of we voldoende informatie hebben om dit beleid wel voor drie jaar vast te stellen". 

Een andere vraag die ons bezig houdt, zijn de bezwaren die bij ABP tegen de pensioenwet worden gemaakt. Wat vind jij daarvan?

Joop: “Ik vind de reactie die daarop gegeven wordt, nogal formeel. Het is inderdaad juist dat niet ABP daar over gaat, maar de politiek. Als VO zijn wij benieuwd naar de vraag achter de vraag. Maken mensen zich in het algemeen zorgen over het nieuwe pensioenstelsel en geven zij op deze manier daar uiting aan? We hebben aangegeven dat in de nieuwe klachtenregeling ABP en APG in staat moeten zijn om klachten goed op te pakken. Kijk op voorhand welke vragen je kunt verwachten en anticipeer daarop. Bijvoorbeeld door het maken van een Q&A. 

Bij beleggen horen pieken dalen. Wat betekent dit voor ons eigen pensioenpotje?

Joop stelt ons gerust. "Als je beleggingen goed spreidt dan is er altijd een goed rendement. De enorme rendementsdip in 2008 tijdens de financiële crisis was het jaar erop weer helemaal ingelopen. En we hebben de solidariteitsreserve om dat soort financiële klappen op te vangen. Uitgangspunt blijft dat je moet kunnen vertrouwen dat je pensioen 70-80% van je middenloon is en geïndexeerd wordt. Daar koersen we op.  

Goed beschouwd is dit een realistischer systeem dan de rekenrente uit de vorige eeuw en de markrente in de afgelopen jaren. Dat was toen redelijk betrouwbaar. Maar als je nu de wereld bekijkt, met twee oorlogen en crises op divers gebied. Dan is het realistischer om voor de dekking van de pensioenverplichtingen te kijken naar je rendementsverwachting voor de komende jaren dan naar de marktrente. Verlaging of verhoging van de marktrente is gebaseerd op hele andere economische aspecten dan de vraag hoe je met pensioenen moet omgaan.

Ik denk dat met de overstap naar dit rendements-denken en het hebben van individuele potjes je zekerder weet wat van jezelf is en dat ook van jezelf blijft. Dat er ook niet meer overgeheveld kan worden tussen generaties. Die zekerheid heb je met je eigen potje. Het is wat eerlijker. Of het per saldo uiteindelijk meer zekerheid geeft? Dat weet ik niet. Maar die hebben we nu ook niet. Kijk maar wat er sinds 2000 in je pensioenaanspraak veranderd is. En hoe lang gepensioneerden niet geïndexeerd zijn". 

Welk advies kunnen managers en HRM-professionals geven als zij vragen van bezorgde medewerkers krijgen?

Joop stelt dat het goed is, als een manager of HR-adviseur weet hoe het nieuwe pensioensysteem op hoofdlijnen in elkaar zit. En daar helpt dit weblog bij. Bijvoorbeeld dat je weet dat een pensioen levenslang loopt, ook al word je (veel) ouder dan gemiddeld. En er ook iets bekend is waar je op mag rekenen als het om koopkracht gaat. Of wat er gebeurt als een medewerker overlijdt. Wat dat betekent voor de partner. Je hoeft er niet inhoudelijk over te adviseren, maar je kunt wel zorgen dat medewerkers advies hierover vragen.
Overigens heeft een pensioenfonds een zorgplicht. Dat moet ervoor zorgen dat mensen op een toegankelijke manier de juiste informatie krijgen over de meest voorkomende zaken. Waardoor ze in staat zijn om verantwoorde beslissingen te nemen. 

Onze laatste vraag. Als je eerder wilt stoppen met werken, heeft het dan op dit moment zin om in MijnABP te kijken?

Joop: "Uitgangspunt is dat iedereen houdt wat hij of zij nu heeft. Dus bij invaren op 1-1-2027 kan je uitgaan van je huidige UPO (uniform pensioenoverzicht). Tenzij er de komende jaren hele rare dingen gebeuren op het gebied van rendementen. Je kunt trouwens ook altijd kijken in mijnpensioenoverzicht.nl. Daarin zie je wat je netto aan pensioen gaat ontvangen en het is iets vollediger dan MijnABP

Het is goed dat er adviseurs zijn die een slag dieper kunnen gaan. Die voor je kunnen berekenen wat het echt voor je betekent. Denk aan de adviseurs van het Kennispunt financiële rechtspositie.

We bedanken Joop voor het leerzame interview. We hebben een hoop gehoord wat we nog niet wisten. "Dat wist ik een jaar geleden ook nog niet" sluit Joop grappend af. 
 

Lees ook de overige weblogs uit de november nieuwsbrief

Stand van zaken aanabesteding ontslaguitkeringen sector Rijk

Ben jij voorbereid op organisatieveranderingen als gevolg van de kabinetswissel?

De gefixeerde schadevergoeding bij ontslag op staande voet

Voorbereidende fase in het Van Werk Naar Werk-beleid