Uren uitbreiden en gelijktijdig ouderschapsverlof opnemen. Hoe zit dat?

Weblogbericht | 25-01-2023 | O&P Rijk | Advocaten en Adviseurs Arbeidsrecht

Wet- en regelgeving

Het vermeerderen (of verminderen) van je arbeidsduur kan, zolang dit geen grote problemen oplevert voor de organisatie. De werknemer moet wel zes maanden in dienst zijn op het moment dat de aanpassing van de arbeidsduur ingaat. Verder moet het verzoek om uitbreiding van uren schriftelijk en minstens twee maanden voor de gewenste ingangsdatum bij de leidinggevende worden ingediend. De werkgever moet vervolgens toetsen of er een ‘zwaarwegend dienstbelang’ is om het verzoek af te wijzen en/of het verzoek leidt tot ernstige problemen voor de organisatie. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de beoordeling of er ruimte is in de personeelsbegroting/formatie
 

Wat geldt dan voor ouderschapsverlof? Het doel van ouderschapsverlof is in beginsel om minder te werken en meer tijd te besteden aan je kinderen. Het is een wettelijk recht en een werkgever kan het verlof niet weigeren. Er wordt aangeraden dat de medewerker minstens twee maanden voor de gewenste ingangsdatum met de leidinggevende te bespreekt hoeveel verlof men wil opnemen en in welk patroon.   

Tot zover duidelijk. Volgens de wet- en regelgeving kan het uren uitbreiden mits er voldoende formatieruimte/personeelsbudget is of voldoende financiële middelen zijn. Een aanvraag voor ouderschapsverlof kan ook worden gedaan mits wordt voldaan aan de voorwaarden.

Integriteit en zwaarwegend dienstbelang

Maar is juist de combinatie van beide aanvragen geen oneigenlijk gebruik van de wet- en regelgeving? Het doel van uren uitbreiden is om meer te werken. Het doel van ouderschapsverlof is in beginsel om meer tijd te besteden aan de kinderen, dus minder te werken. Als iemand vraagt om meer uren en ouderschapsverlof tegelijk, gebeurt dat dus geen van beide. Er wordt niet meer gewerkt en er wordt geen extra tijd besteed aan de kinderen. Als de werkgever de verzoeken van meer uren en ouderschapsverlof toekent, zal hij meer salaris moeten betalen zonder dat er daadwerkelijk meer gewerkt wordt. We moeten ons afvragen of deze combinatie van verzoeken niet in strijd is met de regels.

Zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen

Bij de opstelling van het wetsvoorstel over het recht op aanpassing van de arbeidsduur in 1999 hebben verschillende partijen zich eveneens afgevraagd hoe om te gaan met situaties waarin een werknemer om uitbreiding van zijn uren vraagt, terwijl hij/zij langdurig ziek is of op het punt staat zwangerschapsverlof te nemen. In de Kamerstukken is te lezen dat werknemers tijdens ziekte niet verplicht zijn om hun werk te doen en ook niet in staat zijn om dit te doen. Het uitbreiden van uren in die periode zou betekenen dat de werkgever meer salaris moet betalen zonder dat daarvoor een tegenprestatie is. Het zou misbruik zijn van het recht op aanpassing van de arbeidsduur als een werknemer zo'n verzoek zou doen terwijl hij ziek is. Hetzelfde geldt voor een werkneemster die vlak voor haar zwangerschapsverlof een verzoek doet om haar arbeidsduur uit te breiden. Uiteindelijk wordt in de kamerstukken geconcludeerd dat een werkgever een verzoek om uitbreiding van uren van een werknemer die door ziekte of zwangerschapsverlof niet in staat is om die uren daadwerkelijk te werken, kan afwijzen op grond van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Gedragscode Integriteit Rijk

Als we deze lijn uit de Kamerstukken doortrekken, betekent dat als een werknemer vraagt om uitbreiding van uren tegelijkertijd of kort voorafgaand aan een verzoek om ouderschapsverlof, de werkgever kan weigeren op grond van een zwaarwegend dienstbelang. Werkgever zou immers meer salaris moeten betalen, zonder dat er arbeid tegenover staat.

Het is daarnaast wellicht overbodig om te vermelden, maar rijksambtenaren hebben op grond van de Gedragscode Integriteit Rijk een bijzondere positie. Dit komt omdat wij werken in dienst van de samenleving met geld van ons allemaal. Het is zeer de vraag of het tegelijkertijd of kort na elkaar aanvragen van uitbreiding van uren en ouderschapsverlof onder integer handelen en goed (overheids-)werknemerschap valt, dat van iedere rijksambtenaar wordt verwacht. 

Meer informatie

Heb je naar aanleiding van dit weblog nog vragen? Je huisjurist helpt je graag verder!