Integriteit als basis

Weblogbericht | 18-10-2024 | O&P Rijk | Advocaten en Adviseurs Arbeidsrecht

Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de Algemene Rekenkamer over hoe het integriteitsbeleid voor (en door) ambtenaren op ministeries is vormgegeven en hoe het door hen wordt beleefd. Het onderzoek Integriteit als basis is op 10 september 2024 aan het parlement en de minister van BZK gestuurd.

Onderdeel van het onderzoek is een enquête die onder duizenden ambtenaren op departementen is uitgezet. De enquête van de Algemene Rekenkamer leert dat maar 15% van de leidinggevenden zich voldoende structureel ondersteund voelt. En dat terwijl voorbeeldgedrag onmisbaar is voor een integere organisatiecultuur. Verder geven in de enquête meer rijksambtenaren aan een vermoeden van integriteitsschending niet te melden, dan rijksambtenaren die zeggen dit wel te melden. Redenen die hiervoor opgegeven zijn hebben te maken met de cultuur van de organisatie, zoals dat het niet veilig voelde om te melden of zorgen om hun baan.

Uit de enquêteresultaten blijkt dat het voor ministeries belangrijk is om blijvend aandacht te besteden aan een veilig meldklimaat. 

Leidinggevenden én medewerkers nemen verantwoordelijkheid als ze integriteitsvraagstukken constant bespreekbaar maken. Dit is een vorm van professionaliteit die ‘ambtelijk vakmanschap’ wordt genoemd, waarvan integriteit onderdeel uitmaakt.

Leidinggevenden kunnen hun voorbeeldgedrag zichtbaarder uitdragen, zodat alle ambtenaren op een ministerie zich gesteund weten als zij zitten met vragen of twijfels over integer gedrag. Op deze manier wordt een werkomgeving gecreëerd waar ook lastige onderwerpen bespreekbaar zijn. Het onderwerp integriteit moet vaker op de werkvloer aan de orde komen om gewenst gedrag te stimuleren. 

Tijdens het onderzoek hoorden de onderzoekers van de Algemene Rekenkamer herhaaldelijk dat er veel leidinggevenden zijn die nog onvoldoende weten wat ze moeten doen als ze te maken krijgen met kwesties rondom integriteit of sociale veiligheid. Wat zeg je als leidinggevende als een medewerker met een kwestie naar je toekomt? Hoe ga je om met signalen waar een medewerker bij betrokken is? Of als er een melding over jou als leidinggevende wordt gedaan? Het is volgens de Algemene Rekenkamer belangrijk dat leidinggevenden handelingsperspectief aangeboden krijgen, zodat ze weten wat ze moeten doen als dergelijke situaties zich voordoen.

In onze huiskamersessies In dialoog over sociale veiligheid en (on)gewenste omgangsvormen voor leidinggevenden wordt aan precies deze onderwerpen aandacht besteed.